Szczepienia – temat tak bardzo nośny i kontrowersyjny przez ostatnie miesiące. Szczepić się czy się nie szczepić? Jeżeli tak to na co? Czy to jest w ogóle bezpieczne? I czy prawdopodobieństwo zachorowania rzeczywiście jest spore?
Żaden z krajów oraz regionów azjatyckich, do których się wybieraliśmy, a były to: Tajlandia, Filipiny (wyspy Palawan oraz Bohol z Panglao), południowe Indie, Malezja oraz indonezyjskie Bali nie wymaga od przyjezdnych szczepień. Sprawa wydaje się więc prosta – nie muszę, więc na nic się nie szczepię. W praktyce sprawa wygląda jednak trochę inaczej i według nas dla swojego własnego bezpieczeństwa warto zaszczepić się przeciwko kilku chorobom.
Nigdy nie można być wszystkiego pewnym i pewnie, zawsze lepiej jest być optymistą i zakładać, że nic się nie stanie, ale pomyślcie – chyba nic nie niszczy upragnionego urlopu tak jak choroba lub/i pobyt w szpitalu, prawda? Nie chcę Was straszyć ani wymądrzać się w kwestii szczepień, bo nie jestem lekarzem, ale w poniższym poście chciałabym Wam opisać na co i dlaczego się zaszczepiliśmy, a co można pominąć.
Jak się przygotować do szczepień – ja nic nie wiem!
Planując podróż gdzieś tam zapala się nam lampka “szczepienia”, ale często nie wiemy jak się za to zabrać. Na co się zaszczepić, czy w ogóle jest mi to potrzebne, przecież w dzieciństwie jakieś tam szczepienia miałem, tylko jakie?
Przede wszystkim postaraj się odnaleźć swoją kartę zdrowia z dzieciństwa, tam wypisane będą wszystkie Twoje przyjęte szczepionki – to znacznie ułatwia sprawę! W przeciwnym razie, zakładając, że byłeś objęty programem obowiązkowych szkolnych szczepień, warto wziąć dawki przypominające (mimo, że teoretycznie okres ochronny jeszcze nie wygasł, ale nie masz tego “na papierze”).
Lista zalecanych szczepień w przypadku podróży do Azji
- Wirusowe zapalenie wątroby typu B, potocznie zwane WZW typu B, Hepatitis B
schorzenie, które może doprowadzić do marskości wąroby i nowotworów złośliwych. Zakażenie nastepuje poprzez kontakt z krwią lub błonami śluzowymi zakażonego (czyli np. poprzez interwencje chirurgiczne, stosunek płciowy, pobieranie krwi, wizytę u dentysty, fryzjera czy w salonie tatuażu).
Jest to szczepionka obowiązkowa w pierwszy dniach/tygodniach życia, więc tutaj możesz być prawie pewny, że jesteś zaszczepiony. Ochrona dzięki szczepionce jest określana jako wieloletnia, czyli trwa ponad 30 lat, bez konieczności przyjmowania dawek przypominających.
- Wirusowe zapalenie wątroby typu A, potocznie zwane WZW typu A, żółtaczką pokarmową, a także chorobą brudnych rąk, Hepatitis A
jest to choroba powodująca stany zapalne oraz uskodzenie miąższu wątroby. Do zakażenia dochodzi poprzez spożycie skażonej wody lub żywności. Objawy mogą wystąpić w przedziale od 15 do 50 dni od zakażenia. Są to najczęściej biegunka, wymioty, gorączka, generalne bardzo złe samopoczucie oraz charakterystyczne żołknienie skóry i twardówek oczu. Objawy znikają same po ok. miesiącu (lub dłużej), aczkolwiek choroba może powodować wiele powikłań.
Szczepionka przeciwko WZW typu A to najbardziej zalecana szczepionka w przypadku podróży do Azji, ponieważ na całym jej terenie istnieje ryzyko zachorowania. Należy ją podać w dwóch dawkach – jedna przed wyjazdem, druga natomiast w przeciągu 6-12 miesięcy od pierwszej. Pierwsza dawka jest już dawką ochronną, druga ma na celu “wzmocnienie”.
Ochrona dzięki szczepionce jest określana jako wieloletnia, czyli trwa ponad 20 lat.
Koszt jednej dawki szczepionki to ok. 200 zł, łącznie ok. 400 zł
- Dur brzuszny, typhoid (fever)
choroba ogólnoustrojowa, która atakuje głównie układ pokarmowy (jelita, wątrobę). Do zakażenia dochodzi poprzez spożycie skażonej wody, żywności lub kontakt z zakażonymi osobami lub owadami. Choroba ujawnia się w okresie do 2 tygodni. Objawy choroby to ogólne złe samopoczucie, gorączka, ból głowy, osłabienie oraz wysypka zwana różyczką durową. Choroba przechodzi po ok. 4 tygodniach, ale może powodować poważne powikłania.
Szczepionka przeciwko durowi brzusznemu to jedna z podstawowych zalecanych szczepionek w przypadku wyjazdów do Azji, ponieważ wszystkie jej kraje są w strefie występowania choroby. Szczepionkę podaje się tylko w jednej dawce, a czas ochrony to ok. 2 lata. Po tym czasie należy przyjąć szczepienie przypominające, wzmacniające ochronę.
Koszt jednej dawki szczepionki to ok. 235 zł
- Błonica, dyfretyt
bardzo zakaźna i groźna w powikłaniach choroba. Atakuje głównie gardło, krtań lub nos. Do zakażenia może dojść w bardzo prosty sposób, a mianowicie poprze z kontakt z osobą zakażoną, zarówno poprzez drogę kropelkowa jak i kontakt ze skórą (zwykły dotyk). Zarazić się można rownież poprzez kontakt z zakażonymi przedmiotami. Choroba ujawnia się w ciągu kilku dni i polega początkowo na ogólnym osłabieniu, bólu gardła, powiększonych węzłach chłonnych. Chorobę należy bezwględnie leczyć, gdyż nie ustępuj samoistnie. Może też powodować szerokie powikłania.
Szczepionki przeciwko błonicy są obowiązkowe w okresie dziecięcym, więc tutaj również możesz być prawie pewny, że jesteś zaszczepiony. Czas ochronny szczepionki to 10 lat, więc jeżeli masz taką możliwość – sprawdź, czy jeszcze jesteś objęty ochroną. Jeżeli nie masz takiej możliwości lub upłynęło więcej niż 10 lat od przyjęcia ostatniej dawki – weź dawkę przypominająca na kolejne 10 lat.
Szczepionka podawana jest w postaci skojarzonej (tak zwane DPT lub DT), czyli obejmującej również szczepionkę przeciwko tężcowi lub/oraz krztuścowi/polio lub wszystkie razem.
Jadąc do Azji najlepiej skorzystać z opcji błonica-tężec-polio, ponieważ te choroby występują właśnie na tym kontynencie.
Koszt jednej dawki szczepionki skojarzonej z tężcem – ok. 45 zł
Koszt jednej dawki szczepionki skojarzonej z tężcem i polio – ok. 110 zł
Koszt jednej dawki szczepionki skojarzonej z krztuścem – ok. 130 zł
Koszt jednej dawki szczepionki skojarzonej z tężcem, krztuścem i polio – ok. 150 zł
- Tężec, tetanus
choroba wywoływana przez bakterię, która żyje głównie w glebie, kurzu oraz wodzie. Do zakażenia dochodzi poprzez nawet drobne zranienia i kontakt z bakterią. Objawy ujawniają się od kilku dni do kilku tygodni. Bakteria atakuje układ nerwowy oraz mięsniowy, co doprowadza do przeróżych skurczy, a nawet złamań i niewydolności oddechowej. Chorobę należy bezwględnie leczyć, gdyż nie ustępuj samoistnie.
Szczepionki przeciwko teżcowi są obowiązkowe w okresie dziecięcym, więc tutaj również możesz być prawie pewny, że jesteś zaszczepiony. Czas ochronny szczepionki to 10 lat, więc jeżeli masz taką możliwość – sprawdź, czy jeszcze jesteś objęty ochroną. Jeżeli nie masz takiej możliwości lub upłynęło więcej niż 10 lat od przyjęcia ostatniej dawki – weź dawkę przypominająca na kolejne 10 lat.
Szczepionka podawana jest samoistnie lub w postaci skojarzonej (tak zwane DPT lub DT), czyli obejmującej również szczepionkę przeciwko błonicy lub/oraz krztuścowi/polio lub wszystkie razem.
Jadąc do Azji najlepiej skorzystać z opcji błonica-tężec-polio, ponieważ te choroby występują właśnie na tym kontynencie.
Koszt jednej dawki szczepionki – ok. 35 zł
Koszt jednej dawki szczepionki skojarzonej z błonicą – ok. 45 zł
Koszt jednej dawki szczepionki skojarzonej z błonicą i polio – ok. 110 zł
Koszt jednej dawki szczepionki skojarzonej z błonicą – ok. 130 zł
Koszt jednej dawki szczepionki skojarzonej z błonicą, krztuścem i polio – ok. 150 zł
- Polio, poliomyelitis, Choroba Heinego Medina, ostre nagminne porażenie dziecięce
wirusowa choroba, która może przebiegać zupełnie bezobjawowo lub prowadzić do ciężkiego paraliżu ciała. Do zarażenia dochodzi drogą pokarmowa lub wziewną. Objawy choroby pojawiają się do 3 tygodni i albo mogą to być krótkotrwałe symtomy podobne do grypy lub wspomniane wyżej porażenie.
Szczepionki przeciwko polio są obowiązkowe w okresie dziecięcym, więc tutaj również możesz być prawie pewny, że jesteś zaszczepiony. Czas ochronny szczepionki to 10 lat, więc jeżeli masz taką możliwość – sprawdź, czy jeszcze jesteś objęty ochroną. Jeżeli nie masz takiej możliwości lub upłynęło więcej niż 10 lat od przyjęcia ostatniej dawki – weź dawkę przypominająca na kolejne 10 lat.
Szczepionka może byc podawana samoistnie lub w postaci skojarzonej z innymi.
Jadąc do Azji najlepiej skorzystać z opcji błonica-tężec-polio, ponieważ te choroby występują właśnie na tym kontynencie.
Koszt jednej dawki szczepionki – ok. 90 zł
Koszt jednej dawki szczepionki skojarzonej z błonicą i tężcem – ok. 110 zł
Koszt jednej dawki szczepionki skojarzonej z błonicą, krztuścem i tężcem – ok. 150 zł
- Cholera
choroba zakaźna wywoływana przez bakterię. Do zakażenia dochodzi poprzez droge pokarmową, spożywając skażoną wodą lub pożywienie. Cholera może przebiegać bezobjawowo lub objawiac się silną biegunką, wymiotami, nudnościami. Objawy ujawniają się bardzo szybko – w ciąu kilku godzin, maksymalnie do 5 dni. Wymaga leczenia.
Szczepionka przeciwko cholerze to szczepionka doustna i zażywa się ją w dwóch dawkach. Druga dawka powinna być przyjęta w tygodniowym odstępie. Czas ochrony to dwa lata.
Cholera w Azji występuje głównie w Indiach oraz Jemenie. Doczytałam się także informacji, że szczepionki przeciwko cholerze nie są wysoce skuteczne, dlatego zaleca się szczepienie tylko w przypadku podróży w rejony endemiczne (występowania choroby). My NIE szczepiliśmy się przeciwko cholerze.
Koszt jednej dawki szczepionki to 190 zł.
- Japońskie zapalenie mózgu, Japanese encephalitis
choroba wirusowa przenoszona przez komary (ugryzienia). W porównaniu do pozostałych wymienionych tu chorób jest ona zdecydowanie najlżejsza. W większości przypadków przebiega bezobjawowo lub przejawia symtomy grypopodobne. Mały procent chorych wykazuje ciężkie objawy oraz powikłania. Objawy pojawiają się w ciągu kilku, kilkunastu dni. Choroba znika samoistnie.
Szczepienie przeciwko japońskiemu zapaleniu mózgu nie jest zatem konieczne, ale polecane w przypadku dłuższego pobytu w Azji. Szczepionkę podaje się w dwóch dawkach w odstepie 28 dni. Następnie dawkę przypominającą po roku oraz dwóch latach. W dalszej kolejności co 6 lat.
Koszt jednej dawki szczepionki to 390 zł.
- Wścieklizna, rabies
wirusowa choroba zwierząt, która poprzez ugryzienie lub kontakt ze śliną (na otwartej ranie, błonie śluzowej) może przenieść się na człowieka. Jest to wirus, który atakuje układ nerwowy. Ujawnia się w przeciągu kilku, kilkunastu dni i daje nam właściwie ok. miesiąca życia. Początkowe objawy to ból wokół ugryzienia i drętwienie, następnie bardzo charakterystyczny wodowstręt. Wścieklizna niestety prawie zawsze powoduje śmierć i nie ma na nią lekarstwa. Pozostaje tylko szczepienie.
Najczęściej do ugryzień dochodzi przez psy, koty, lisy, nietoperze oraz małpy. Dlatego przede wszystkim należy unikać głaskania, bawienia się z nieznajomymi zwierzakami (nawet gdy wyglądają przyjaźnie), a już zupełnie “nie bawić się” z małpami, w Azji głównie z makakami. Nie raz byliśmy świadkami agresywnego zachowania małpy w stosunku do nachalnego człowieka – warto pamiętać, że małpa to nie zabawka, a dzikie zwierzę!
Jedyną metodą zabezpieczenia się przed wirusem wścieklizny jest szczepionka. Można ją podać po zakażeniu tym samym hamując rozwój choroby. Można również zastosować metodę przedeskpozycyjną, czyli zaszczepienie się przed wyjazdem. Polega to na przyjęciu trzech dawek szczepionki w ścisłych odstępach – 1 tygodnia, kolejna po następnych 3 tygodniach. Kolejna czwarta dawka powinna być wzięta po 1 roku, a kolejne w celu przypomnienia co 5 lat. Ważne jest, że wybierając tę opcję, te trzy dawki nalezy wziąć minimum 3 tygodnie przed wyjazdem. Stosując metodę prewencyjną w przypadku ugryzienia i zakażenia zyskujemy na czasie, gdyż zostaje nam do wzięcia dwie dawki szczepionki, a nie jak w pierwszym przypadku całe 5 w odpowiednich odstępach.
My zdecydowaliśmy się na przyjęcie tej szczepionki, aczkolwiek prawda jest taka, że na całym świecie możemy się zarazić wścieklizną i po prostu trzeba uważać i tak jak pisałam wcześniej – zachować szczególną ostrożność w kontaktach ze zwierzętami.
Koszt jednej dawki szczepionki to 165 zł.
Kiedy się szczepić
Ponieważ szczepionki mają różne dawki i różne okresy ich przyjmowania optymalnie jest zgłosić się do lekarza na 2 miesiące przed podróżą (biorąc też pod uwagę terminy wizyt).
W ostateczności niektóre dawki szczepionek można też wziąć na ostatnią chwilę, a kolejne przyjąć już po powrocie – tę “metodę” bardziej polecam dla osób, które wyjeżdżają na krótszy czas. Warto mieć na uwadze, że niktóre szczepionki powinny byc przyjmowane na kilka dni przed podróżą (najczęściej 7 dni), więc tematem lepiej zainteresować się jednak wcześniej.
Gdzie się szczepić
Szczepienia tak zwane podróżne wykonywane są w w stacjach sanitarno-epidemiologicznych oraz wyspecjalizowanych pod tym kątem punktach, czyli np. w pordaniach medycyny podróży.
Aby znaleźć punkt w swoim mieście lub regionie, zajrzyjcie tutaj – łatwo znajdziecie najbliższą placówkę.
Ja ze swojej strony mogę polecić warszawskie miejsce, w którym się szczepiłam i zasięgałam porad – Poradnia Medycyny Podróży Medellan. Profesjonalne podejście i świetni lekarze.
Jak wygląda szczepienie?
Każdorazowo należy umówić się na wizytę, podczas której lekarz powinien sprawdzić Twój stan zdrowia i generalnie czy nadajesz się na szczepienie.
Jeżeli wszystko będzie w porządku, przystępujemy do szczepienia :-) Szczepionki różnią się nieznacznie między sobą, ale generalnie jest to szybkie i krótkie ukłucie i wprowadzenie płynu. Uczucie jest podobne do ugryzienia komara. Nie ma się czego obawiać! Najważniejsze to nie spinać mięśni i być rozluźnionym.
Miejsce po ukłuciu powinno być zaklejone małym plasterkiem. To wszystko!
Czy dostanę jakieś potwierdzenie szczepień?
Przy powyższych szczepieniach nie jest wydawana żadna specjalna “książeczka” szczepień, aczkolwiek możesz o taką poprosić lekarza (może być to dodatkowo płatne). Wówczas lekarz zapisze w niej wykonane szczepienia z datami i rodzajami szczepionek. Znacznie ułatwia to sprawę w przypadku kolejnych szczepień i dawek przypominających. Warto się zatem o to postarać.
Książeczka, którą widzicie na okładce tego wpisu to tak zwana “żółta książeczka” i jest wydawana tylko wtedy, gdy szczepimy się przeciwko żółtej gorączce. Choroba ta jednak nie wystepuje w Azji, a głównie w Afryce i Ameryce Południowej. Wówczas szczepienie jest obowiązkowe tak jak i posiadanie samej książeczki. Do książeczki wpisuje się również inne przyjęte szczepienia i wówczas nie potrzebujemy już innego dokumentu ze szczepieniami.
Przeciwwskazania do szczepień
Aby się zaszczepić generalnie mówiąc musisz być zdrowy. Przed szczepieniem lekarz powinien Cię tak czy inaczej zbadać. Niektóre szczepionki mają również swoje specyficzne przeciwwskazania, o których z pewnością poinformuje Cię lekarz.
Ile szczepień na raz
Na raz możesz przyjąć w zasadzie niezliczoną ilość szczepień, a właściwie tyle, ile przyjmą oba ramiona :-) Nie ma tutaj żadnych przeciwwskazań, a lepiej zrobić na raz.
Oczywiście w przypadku kolejnych dawek należy trzymać się wyznaczonych terminów.
Powikłania po szczepieniach
Jak po wszystkim, i po szczepieniach mogą pojawić się powikłania. Mogą to być objawy jak przy przeziębieniu, ogólne osłabienie, słabe samopoczucie oraz w szczególnych przypadkach ostrzejsze reakcje.
Najlepiej dzień po szczepieniach nie planuj niczego specjalnego ani wysiłkowego.
Bezpieczni w podróży
- Apteczka podróżna, czyli jakie leki zabrać w podróż
- Bezpieczeństwo w podróży, nasze porady